New ! Watch Matthew Jeffries: Sing we merrily
Please scroll down for English version
Het project had tot doel om onbekende (consort)verse anthems in amateuruitvoering op youtube te zetten.
Het Fries Lachrimae Consort was een ‘pool’ van ca. 10 gambisten en ruim 20 zangers.
Full anthems / Verse anthems / Consort anthems
Verse anthems zijn kerkliederen ontstaan onder invloed van de Engelse Reformatie.
Voorheen werden er vaak veel noten op een lettergreep gezongen (melisma’s) en was de taal Latijn. Nu werd de eis dat elke lettergreep één noot had en dat de gezongen taal (Engels) zo verstaanbaar mogelijk werd voor de gemeenteleden.
Full anthems zijn meerstemmige, motet-achtige zangstukken, al of niet met orgelondersteuning.
Verse anthems bestaan uit sologedeelten, afgewisseld met koorgedeelten. Er wordt (Verse) een verhaal verteld door één of meer solisten wat vervolgens (Full) wordt samengevat door het voltallige koor. Het geheel is dus een soort sobere Cantate, maar dan zonder aria’s.
Het zijn stukken die in de Anglicaanse liturgie passen en begeleid worden door het kerkorgel.
In de meeste landhuizen en woningen van de adel was geen orgel aanwezig.
Tijdens de huiselijke erediensten werden de verse anthems begeleid door een gambaconsort.
De term Consort anthem is eigenlijk een neologisme, maar de naam schept duidelijkheid.
Een groot aantal verse anthems is alleen bewaard gebleven met orgelbegeleiding.
Een beperkt aantal kent twee versies, één met orgel en één met gambaconsort.
En er zijn ‘echte’ consort anthems, die alleen met gambabegeleiding bewaard zijn gebleven. Een inventarisatie van de “Index of viol music” op de site van de Engelse Viola da gamba society levert ruim 100 stukken op. Helaas niet allemaal compleet, maar vele kunnen worden gereconstrueerd.
De belangrijkste componist van consort anthems is Orlando Gibbons, met 10 bewaard gebleven stukken die tot de mooiste uit de literatuur behoren. (uitgegeven door Fretwork Editions)
Deze zijn onlangs in Engeland integraal opgenomen met de beste zangers en het Fretwork gambaconsort (+ een blazersgroep). Hiervoor zijn de gamba’s speciaal hoger gestemd.
Bekijk filmfragment: The Orlando Gibbons Project Appeal
Bekijk filmfragment: Orlando Gibbons: complete consort anthems New CD
Daarnaast heeft Thomas Tomkins een vijf-tal prachtige consort anthems nagelaten. (Ook uitgegeven door Fretwork Editions)
Bekijk filmfragment: Magdalen College Choir and Phantasm: Thomas Tomkins – Anthems & Canticles
Er zijn nog ca tien orgel verse anthems van Gibbons die zich uitermate goed lenen voor consort-begeleiding. Het enige wat daarvoor nodig was, was om de orgelbegeleiding met enige creativiteit aan te passen tot een 5-stemmige consortbegeleiding.
Ook de verzamelde kerkmuziek van Thomas Tomkins (Musica Deo Sacra 1668, 16 jaar na zijn dood) bevat vele verse anthems met orgelbegeleiding die mogelijk zijn ontstaan als consort anthems.
Het project van het Fries Lachrimae Consort was erop gericht om deze anthems (weer) geschikt te maken voor gambabegeleiding en er een (amateur)versie van op youtube te zetten.
Voor zover wij weten is iets dergelijks nog niet eerder gedaan. In elk geval zijn er op youtube nauwelijks (andere) live uitvoeringen van consort anthems te vinden.
In de afgelopen tijd hebben wij geprobeerd tijdens een aantal projectdagen om diverse van deze stukken met ad hoc zangers in te studeren en vervolgens op video op te nemen, alles in één sessie.
Deze uitvoeringen waren nog verre van perfect, maar we zagen dit een beetje als pionierswerk.
In elk geval hebben wij er veel plezier aan beleefd. Het project loopt af in 2021.
De locatie van de opnames was het fraaie dorpskerkje van Idaerd.
Met dank aan dhr. en mevr. Andringa uit Raerd
Deze ruimte is weliswaar een kerkgebouw met een orgel, maar de ruimte heeft de juiste intimiteit om een redelijk authentieke sfeer en akoestiek op te leveren.
ENGLISH: Full anthems / Verse anthems / Consort anthems
The aim of the project was to put amateur performances of unknown (consort) verse anthems on youtube.
The Fries Lachrimae Consort consisted of a pool of ca. 10 viol players and ca. 20 singers.
A Full anthem is a religious choral song for full choir (like a Motet)
A Verse anthem alternates between solo and full sections with the organ as accompaniment.
A Consort anthem is a verse anthem with a viol consort, for domestic devotional use.
The English Reformation forbade the use of Latin for liturgical music and the words should be clearly understandable with one note per syllable. (Bishop Cranmer).
In fact, Verse anthems are a kind of sober and serious simple Cantatas (without arias).
The term Consort anthem is a modern coinage, but it is a useful denomination.
The most important consort anthem composer is Orlando Gibbons, whose 10 extant pieces form the most impressive examples of the genre (published by Fretwork Editions)
These were recently recorded in Engeland in their entirety, with the best singers and Fretwork viol consort (+ a sackbut consort). The viols were re-strung in order to be played at a pitch of A = 466.
Watch youtube film: The Orlando Gibbons Project Appeal
Watch youtube film: Orlando Gibbons: complete consort anthems New CD
Another great name is Thomas Tomkins, who left five splendid consort anthems. (also published by Fretwork Editions)
Watch youtube film: Magdalen College Choir and Phantasm: Thomas Tomkins – Anthems & Canticles
There are ca ten more organ verse anthems by Gibbons that could conceivably be performed with viols. The only thing necessary was to creatively adapt and supplement the organ part into a 5-part consort accompaniment.
The collected church music of Thomas Tomkins (Musica Deo Sacra, 1668, collected by his son 16 years after the composer’s death) also contains many verse anthems that may have originated as consort anthems.
The Fries Lachrimae Consort Project intended to make these anthems fit (again) for violconsort and to record an (amateur)performance on youtube. As far as we know this has not been attempted before. In any case, there are hardly any (other) live performances of consort anthems to be found on youtube.
Over the past few years we have organised a number of project days in order to rehearse these pieces with an ad hoc group of singers and then record them on video, all in one session.
These renderings turned out to be far from perfect yet, but we felt we performed a kind of pioneering role. Anyhow, this project has provided us with a lot of enjoyment. The project ends in 2021.
The recording location was the fine little village church of Idaerd.
Our thanks for this are due to Mr and Mrs Andringa from Raerd.
Although strictly speaking this is a church containing a perfectly good church organ, the space has the right intimacy and acoustic to provide an authentic small-scale atmosphere.